10-Hastaları meshetme

5. KONU
Hastaları meshetme

1499 "Hastalara kutsal Yağ Sürme sırrı ve papazların duaları ile Kilise bütün üyeleriyle birlikte, hastaları teselli etsin ve iyileştirsin diye onları acı çekmiş ve yüceltilmiş Rab’bin ellerine teslim eder; ayrıca Kilise hastaları Mesih’in acılarına ve ölümüne gönüllü biçimde katılarak Tanrı Halkı’nın yararına katkıda bulunmaları konusunda yüreklendirir."(LG 11)

I. Esenlik ekonomisinde bu sırrın temelleri

İnsan yaşamında hastalığın yeri

1500 Hastalık ve acı çekme insan yaşamının hep en ciddi sorunları arasında sayılmıştır. Hastalıkta, insan kendi güçsüzlüğünü, kendi sınırlarını ve kendi sonunu tecrübe eder. Her hastalık, bize ölümü sezinletir.

1501 Hastalık insanı kaygıya, kendi içine kapanmaya, hatta bazen umutsuzluğa ve Tanrı’ya karşı isyan etmeye götürebilir. Hastalık aynı zamanda insanı daha olgunlaştırabilir, hayatında neyin daha önemli olduğunu kavramasına yardımcı olabilir. Çoğu zaman, hastalık insanı Tanrı arayışına ve Tanrı’ya dönmeye yöneltebilir.

Tanrı önünde hasta

1502 Eski Antlaşma’da insan, hastalığı Tanrı huzurunda yaşar. İnsan hastalıkla ilgili dertlerini Tanrı huzurunda döker, yaşamın ve ölümün Efendisi(Bkz. Mzm 38) olan Ondan şifa diler.(Bkz. Mzm 6, 3, İş 38) Hastalık dine, Tanrı’ya dönme yolu olur,(Bkz. Mzm 38, 5, 39, 9. 12) ve Tanrı’nın bağışlaması da iyileşmeyi sağlar.(Bkz. Mzm 32, 5,107, 20, Mk 2, 5-12) İsrail, hastalığın, gizemli bir biçimde günah ve kötülükle bağıntılı olduğunu tecrübeyle öğrenir, yasanın dediğine göre Tanrı’ya sadık kalmak, insana yaşamı geri verir: "Çünkü, ben Rab’bim, senin doktorunum" (Çık 15, 26). İşaya peygamber acı çekmenin başkalarının günahlarını bağışlatma konusunda da kurtarıcı bir anlamı olabileceğini sezinliyor.(Bkz. İş 53, 11) İşaya peygamber Sion’da her türlü suçun bağışlanacağı ve her türlü hastalığın şifa bulacağı bir vakit olacak, diyor.(Bkz. İş 33, 24)

İsa - Doktor

1503 İsa’nın hastalara karşı göstermiş olduğu şefkat çok sayıda ve her tür(Bkz. Mt 4, 24) hastalığı iyileştirmesi "Tanrı’nın kendi halkını ziyaret etmiş" (Lk 7, 16) olmasının ve Tanrı Egemenliği’ nin pek yakında gerçekleşeceğinin en önemli göstergesidir. İsa’nın sadece hastaları iyileştirme gücü değil, aynı zamanda günahları bağışlama yetkisi de vardır:(Bkz. Mk 2, 5-12) İsa bu dünyaya insanı gerek ruh gerek beden bakımdan bütünüyle iyileştirmek için geldi; İsa hastaların ihtiyaç duyduğu doktordur.(Bkz. Mk 2, 17) İsa’nın acı çekenlere karşı duyduğu şefkat o kadar ileri gider ki, onlarla adeta özdeşleşir: "Hastaydım ve beni ziyaret ettiniz" (Mt 25, 36) der. Yüzyıllar boyunca güçsüzleri, sakatları daha çok sevmeye hep devam etti, Hıristiyanların gerek ruhlarında gerek bedenlerinde acı çekenlere karşı özel bir duyarlılık göstermelerini sağlamaya çalıştı. Onlara duyduğu sevgi, onların acılarını dindirecek yorulmak bilmez çalışmalarının kaynağıdır.

1504 Çoğu zaman İsa hastalardan inanmalarını ister.(Bkz. Mk 5, 34- 36, 9, 23) Hastaları iyileştirmek için maddi bazı işaretlerden yararlanır: Tükürük, el koyma,(Bkz. Mk 7, 32-36, 8, 22-25) çamur ve yıkama gibi.(Bkz. Yu 9, 6) Hastalar ona dokunmaya çalışırlar(Bkz. Mk 1, 41,3, 10,6, 56) "çünkü Ondan herkesi iyileştiren bir güç çıkıyordu" (Lk 6, 19). Kilise sırlarında da Mesih bizi iyileştirmek için bize "dokunmaya" devam ediyor.

1505 Onca acı ve ıstırap karşısında İsa yalnızca hastalardan etkilenmekle kalmayıp, onların zavallılıklarını da üzerine aldı(Bkz. İş 53, 4) (Mt 8, 17). Bütün hastaları iyileştirmedi. İyileştirdikleri Tanrı Egemenliği’nin gelişini gösteren belirtilerdi. İsa daha radikal bir iyileştirmeyi bildiriyordu: Paskalyasıyla ölümün ve günahın üstesinden gelinmesini. İsa haç üzerinde kötülüğün tüm yükünü üzerine aldı ve "dünyanın günahını"(Bkz. İş 53, 4-6) (Yu 1, 29). kaldırdı Hastalık da dünya günahının bir sonucudur. Haç üzerindeki acıları ve ölümü ile İsa acıya yeni bir anlam verdi: Acı bundan böyle bizi Ona benzetebilir ve onun kurtarıcı acılarıyla birleştirebilir.

"Hastaları iyileştirin ... "

1506 İsa havarilerini haçlarını(Bkz. Mt 10, 38) sırtlayıp kendisini izlemeye davet eder. Havariler onu izleyerek hastalar ve hastalık konusunda yeni bir görüşe sahip olurlar. İsa onları kendi yoksul ve hizmet veren yaşamına katar. İsa onların kendi şefkat ve iyileştirme görevine katılmasını sağlar. "Havariler böylece yola çıkıp insanları tövbeye çağırmaya başladılar. Birçok cin kovdular; birçok hastayı, üzerlerine yağ sürerek iyileştirdiler." (Mk 6, 12-13).

1507 Dirilmiş İsa bu görevi yineliyor: "Benim adıma ellerini hastaların üzerine koyacaklar, hastalar da iyileşecek" (Mk 16, 17-18) ve bunu da Kilise’nin onun adına(Bkz. Hİ 9, 34, 14, 3) gerçekleştirdiği maddi işaretlerle doğrular. Bu maddi işaretler İsa’nın gerçekten "kurtaran Tanrı"(Bkz. Mt 1, 21, Hİ 4, 12) olduğunu özel bir biçimde gösterir.

1508 Kutsal Ruh bazılarına Dirilmiş Olan’ın gücünü göstermek için özel iyileştirme yetenekleri(Bkz. 1 Kor 12, 9. 28. 30) verir. En yoğun dualar bile kimi zaman her hastalığı iyileştirmeye yeterli gelmeyebilir. Havari Paulus bu konuda der ki, "Nurum sana yeter. Çünkü gücüm, güçsüzlükte tamamlanır" (2 Kor 12, 9) diyen İsa’ya benzemeye çalışmalıyız ve çekilecek acılar "Mesih’in kendi bedeni olan inanlılar topluluğu uğruna çektiği sıkıntılardan eksik kalanları kendi bedenimde tamamlıyorum" (Kol 1, 24) anlamında alınabilir.

1509 "Hastaları iyileştirin!" (Mt 10, 8). Bu görevi Kilise İsa’dan devraldı ve Kilise bu görevi gerek hastalara gösterdiği özenle gerek hastalarla birlikte yaptığı dualarla gerçekleştirmeye çalışıyor. Kilise bedenlerin ve ruhların doktoru Mesih’in canlandırıcı varlığına inanıyor. İsa’nın bu varlığı özellikle sırlar arasından etkilidir ve özel bir şekilde de, ebedi yaşamı(Bkz. Yu 6, 54. 58) sağlayan ekmekle, Efkaristiya’yla etkilidir. Havari Paulus Efkaristiya ile vücut sağlığı arasında bir bağ kuruyor(Bkz. 1 Kor 11, 30) (1 Kor 11, 30).

1510 Kilise bununla birlikte havari Yakup tarafından doğruluğu kabul edilmiş hastaların yararına özgü bir rit biliyor: "İçinizden biri hasta mı? O kişi inanlılar topluluğunun (Kilise’nin) İhtiyarlarını çağırtsın, Rab’bin adıyla üzerine yağ sürüp onun için dua etsinler. İmanla edilen dua hastayı iyileştirecek ve Rab onu ayağa kaldıracaktır. Eğer hasta günah işlemişse, günahları bağışlanacaktır" (Yak 5, 14-15). Geleneklere göre bu rit Kilisenin yedi sırından biri olarak kabul edilmiştir.(Bkz. DS 216, 1324- 1325, 1695- 1696, 1716-1717)

Hastalar için bir Kilise sırrı

1511 Kilise, yedi Kilise sırrı arasından özellikle hastalıklarla denenen kişileri güçlendirme amacıyla hastalara verilen yağ sürme sırrının varlığına inanır ve bunu ilan eder:

Hastalara Kutsal Yağ Sürme Sırrı Rabbimiz Mesih İsa tarafından, Markos’un(Bkz. Mk 6, 13) İncil’inde belirtilen ve İsa’nın kuzeni ve havarisi Yakup(Bkz. Yak 5, 14-15. Trento Kon: DS 1695) tarafından Hıristiyanlara tavsiye edilen ve açıklanan gerçek anlamda bir sırdır.

1512 Gerek Doğu gerek Batı geleneksel litürjilerinde, kutsanmış yağla hastalara yağ sürme tanıklıklarına çok eski zamanlardan beri rastlıyoruz. Yüzyıllar boyunca yağ sürme sırrı ancak ölüm döşeğindeki hastalara uygulandı. Bu nedenle buna "Son yağ sürme" dendi. Bütün bu gelişmelere karşın litürjide Rab’be hastanın sağlığına yeniden kavuşması için, tabi bu hastanın esenliği(Bkz. DS 1696) için uygunsa dua etmek hiçbir zaman ihmal edilmedi.

1513 II. Vatikan Konsili’nden(Bkz. SC 73) sonra 30 Kasım 1972’de yayımlanan Sacram unctionem infirmorum papalık kararnamesinde, artık Roma ritinde şu şekilde davranılacağı belirtilmiştir:

Kutsal yağ sürme sırrı tehlikeli hastalıklara yakalananlara uygulanacaktır, kutsanmış yağ -zeytin yağı ya da herhangi bir bitkisel yağ- hastanın alnı ve ellerine sürülecektir. Bunu sürerken bir kez şöyle denir: "Bu kutsal yağın sürülmesi sayesinde, Rab seni yüce iyiliğiyle Kutsal Ruh’un nuru ile güçlendirsin. Böylece, bütün günahlarını sildikten sonra Rab seni kurtarsın ve yüceltsin."(Bkz. CIC, can. 847, 1)

II. Bu Kilise sırrını kim alabilir ve kim verebilir?

Çok ciddi bir hastalık durumunda ...

1514 Hastalara yağ sürme sırrı sadece artık yaşamlarının sonuna gelmiş olanlara verilen bir sır değildir. Yaşlılıktan(SC 73, bkz. CIC, can. 1004, 1, 1005, 1007, CCEO, can. 738) ya da hastalıktan dolayı fiziksel olarak zayıf düşmüş olan, ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kalan her Hıristiyan bu sırrı alabilir.

1515 Kutsal yağ sürülen hasta sağlığına yeniden kavuşursa, yeni bir ciddi hastalık durumunda bu Kilise sırrı yeniden alınabilir. Aynı hastalık boyunca, hastalık ilerlerse bu sır yeniden alınabilir. Tehlikeli bir ameliyata girmenin arifesinde kutsal yağ sürme sırrı alınabilir. Gittikçe daha zayıf düşen yaşlı kişiler için de bu sır verilebilir.

" ... Kilisenin ihtiyarlarını çağırsın"

1516 Hastalara kutsal yağ sürme sırrını(Bkz. Trento Kon: 1697, 1719, CIC, can. 1003, CCEO, can 739, 1) sadece episkoposlar, episkopos yardımcıları verebilir. Bu Kilise sırrının yararlarını Hıristiyanlara anlatmak papazların görevidir. Hıristiyanlar hastaları papazların kendilerine bu sırrı vermeleri konusunda yüreklendirsinler. Hastalar da onlara duaya ve kardeşçe özen göstermeye çağrılan papazlarının ve Kilise cemaatlerinin yardımlarıyla bu sırrı iyi bir halde alacak şekilde hazırlansınlar.

III. Bu sır törenle nasıl verilir?

1517 Her Kilise sırrı gibi, hastalara yağ sürme sırrı da litürjik ve cemaat içinde yapılan bir törendir,(Bkz. SC 27) bu tören aile içinde, hastanede ya da Kilise’de bir tek hasta için ya da bir grup hasta için yapılır. Bu törenin Rab’bin Paskalyası olan Efkaristiya kurbanında yapılması çok uygundur. Durum elverişliyse bu törenden önce Günah Çıkarma sırrı ve Efkaristiya sırrı da verilebilir. Mesih’in Paskalya sırrı olarak Efkaristiya her zaman bu dünyadaki en son sır, "viatik" ise ebedi hayata "geçiş" sırrı olmalıdır.


1518 Söz ve sır ayrılmaz bir bütün oluşturur, tövbe davranışından önce gelen Tanrı Sözü litürjisi, töreni açar. Mesih’in sözleri, havarilerin tanıklıkları, Rab’den Ruhu’nun gücünü vermesini istesinler diye hastanın ve cemaatin inancını uyandırır.

1519 Bu sırrın töreni için şunlar gereklidir: "Kilisenin papazları" (Yak 5, 1-4) sessizce ellerini hastaların üzerine koyarlar; Kilisenin inancında hastalar için dua ederler;(Bkz. Yak 5, 15) bu dua bu sırra özgü epiklesis’tir; daha sonra kutsanmış yağı sürerler, mümkünse episkopos aracılığıyla.

Bu litürjik usuller bu sırrın hastalara ne gibi lütuflar verdiğini belirtir.

IV. Meshetme töreninin etkileri

1520 Kutsal Ruh’un özel bir armağanı. Bu sırrın birinci lütfu hastaya tehlikeli hastalık ya da yaşlılık durumuna özgü zorlukları yenebilecek gücü, huzuru ve cesareti vermesidir. Bu lütuf hastanın Tanrı’ya olan imanını ve güvenini yenileyen Kutsal Ruh’un bir armağanıdır. Hastayı şeytanın ayartmalarına, umutsuzluğa ve ölüm korkusuna(Bkz. İbr 2, 15) karşı güçlendirir. Ruhu’nun gücü aracılığıyla Rab’bin yapmış olduğu bu yardım hastanın gerek ruhsal gerek bedensel bakımdan iyileşmesine neden olur, tabi Tanrı’nın isteği buysa.(Bkz. Floransa Kon: DS 1325) Bundan başka, "günah işlemişse günahları da bağışlanacaktır"(Bkz. Trento Kon: DS 1717) (Yak 5, 15).

1521 Hastanın ıstırapları Mesih İsa’nın acıları ile birleşir. Bu sırrın lütfu sayesinde hasta, Mesih’in acılarına daha yürekten katılma gücü alır: Hasta bir bakıma Kurtarıcının kurtarıcı acılarına katılarak meyve vermek için kutsanmış olur. İlk günahtan kaynaklanan insanın acıları, bu sırla yeni bir anlam kazanır: Acı böylece İsa’nın kurtarıcı görevine katılmış olur.

1522 Bir Kilise lütfudur. Bu sırrı alan hastalar Mesih’in ölümüne ve acılarına özgürce katılarak Tanrı Halkı’nın(LG 11) iyiliğine kendi katkılarını sunmuş olurlar. Bu sırrı kutlarken, Kilise, azizler birliğinde hastanın yararına aracı olur. Hasta da, bu sırrın lütfu sayesinde Kilise’nin kutsallaşmasına ve Mesih aracılığıyla acı çekerek kendini Tanrı Baba’ya sunmasına tüm insanların iyiliği için katkıda bulunur.

1523 Son yolculuğa bir hazırlıktır. Hastalara yağ sürme sırrı tehlikeli hastalıklara yakalananlara, tüm hastalara verildiği gibi bu dünyadan("In exitu vitoe constituti": Trenton Kon: DS 1698) öbür dünyaya geçmekte olanlara da ziyadesiyle verilir. Bu sırra son sır(Age) da denir. Hastalara yağ sürme sırrı, Vaftiz sırrının bizi soktuğu Mesih’in ölümüne ve dirilişine elverişli bu durumu tamamlar. Vaftiz sırrı bize bu yeni yaşamın mührünü vurmuştu, Güçlendirme sırrı da bize bu yaşamda mücadele etme gücünü vermişti. Bu son sır da yeryüzündeki yaşamımızın sonunda Baba Evi’ne girmeden önceki son mücadelelerde bizler için sağlam bir kalkan görevi görecektir.(DS 1694)

V. Viatik, Hıristiyanın aldığı son Komünyon

1524 Bu dünyayı terk edecek olanlara, Kilise, hastalara yağ sürme sırrı dışında bir de viatik olarak Efkaristiya’yı verir. Baba’ya gidilecek bu anda Mesih’in Vücudunu ve Kanını almanın çok özel bir anlamı vardır. Bu Komünyon ebedi yaşamın ve diriliş gücünün tohumudur, İsa’nın sözlerine göre: "Bedenimi yiyenin, kanımı içenin sonsuz yaşamı vardır ve ben onu son günde dirilteceğim" (Yu 6, 54). Ölmüş ve dirilmiş Mesih’in sırrı olan Efkaristiya sırrı burada ölümden yaşama, bu dünyadan Baba’ya geçiş sırrıdır.(Bkz. Yu 13, 1)

1525 Vaftiz sırrı, Güçlendirme sırrı ve Efkaristiya sırrı nasıl Hıristiyanlığa girişi sağlayan sırlar olarak kabul ediliyorsa, Günah Çıkarma sırrı, Yağ Sürme sırrı ve Efkaristiya sırrı da viatik olarak, bir Hıristiyanın yaşamı son bulurken "Göksel Anavatana girmeye hazırlayan" sırlar olarak kabul edilirler.

ÖZET

1526 "İçinizden biri hastaysa, inanlılar topluluğunun ihtiyarlarını çağırtsın. Rab’bin adıyla üzerine yağ sürüp onun için dua etsinler. İmanla edilen dua hastayı iyileştirecek ve Rab onu ayağa kaldıracaktır. Eğer hasta günah işlemişse, günahları bağışlanacaktır" (Yak 5, 14-15).

1527 Hastalara yağ sürme sırrının amacı ağır hastalık ve yaşlılıktan dolayı içinde bulunduğu zorluklarda Hıristiyana özel bir lütuf vermektir.

1528 Yağ Sürme sırrını hastalık ya da yaşlılıktan dolayı ölüm tehlikesiyle karşı karşıya olan her Hıristiyan alabilir.

1529 Bir Hıristiyan ağır bir hastalığa düştüğü her defasında Yağ Sürme sırrını alabilir, hatta aldıktan sonra hastalık daha da ağırlaşırsa yine alabilir.

1530 Hastalara yağ sürme sırrını sadece papazlar (episkoposlar ve yardımcıları) verebilir; bu sırrı vermek için episkopos tarafından ya da ihtiyaç halinde papaz tarafından kutsanmış yağ kullanılır.

1531 Bu sırrın verilme töreninin temelinde yağın hastanın alnına ve ellerine sürülmesi (Roma ritinde) ya da vücudun diğer kısımlarına (Doğu ritlerinde) sürülmesi vardır; bu yağ sürme sırasında papaz bu sırrın özel lütfunu dileyerek dua eder.

1532 Hastalara yağ sürme sırrının bu özel lütfunun şu etkileri vardır:
-Hastanın hem kendi iyiliği için hem de Kilise’nin iyiliği için Mesih’in acılarına katılması;
-Hastalığın ya da yaşlılığın getirdiği acılara Hıristiyanca katlanma gücü, huzuru ve cesareti verir;
-Hastanın Günah Çıkartma sırrı ile elde edemediği günahların bağışı;
-Tinsel esenliği için gerekliyse sağlığına kavuşması;
-Ebedi yaşama geçiş hazırlığı.