3-Kilise sırlarında Paskalya gizi

2. KONU

Kilise sırlarında Paskalya gizi

1113 Kilise’nin tüm litürjik yaşamı Efkaristiya Kurbanı ile Kilise sırları etrafında döner.(Bkz. SC 6) Kilise’de yedi Kilise sırrı vardır: Vaftiz, Güçlendirme ya da Krismasyon, Efkaristiya, Tövbe ve barışma, Hastalara yağ sürme (Meshetme), Ruhbanlık ve Evlilik.(Bkz. DS 860, 1310, 1601) Bu bölümde doktrin açısından Kilise’nin yedi sırrına ortak bilgiler sunulacak. II. bölümde ise bu sırların ayin bakımından ortak noktaları incelenecek, II. anabölümde de her Kilise sırrı ayrı ayrı ele alınacaktır.

I. Mesih’in Kilise sırları

1114 "Kutsal Yazıların doktrinine, havarilerden gelen geleneklere ( ... ) ve Kilise Babalarının ortak kanısına dayanarak Yeni Yasa’nın Kilise sırlarının Rabbimiz Mesih İsa tarafından kurulmuş olduğunu"(DS 1600-1601) beyan ederiz.

1115 İsa’nın gizli ve aleni yaşamı boyunca söylemiş olduğu sözler ve yaptığı davranışlar zaten kurtarıcı nitelikteydi. Bunlar Paskalya gizinin gücünü önceden sezinletiyordu. Bunlar her şey tamamlandıktan sonra Kilise’ye vereceklerini hazırlıyor ve bildiriyorlardı. Mesih’in yaşam gizleri, bundan böyle, Kilisesinin din adamları aracılığıyla Kilise sırlarında verdiği şeylerin temelini oluşturur, çünkü "Kurtarıcımızda gözle görülen şeyler onun gizlerine geçmiştir"(A. Büyük Leo, ser. 74, 2).

1116 Mesih’in Bedeninden(Bkz. Lk 5, 17, 6, 19, 8, 46) "açığa çıkan Kuvvetler" hep canlı ve canlandırıcıdır, Mesih’in Bedeni olan Kilise’de Kutsal Ruh eylemleriyle etkindir, Kilise sırları yeni ve ebedi antlaşmada Tanrı’nın başyapıtlarıdır.

II. Kilise sırları

1117 Kilise "Her gerçeğe yönelten" (Yu 16, 13) Ruh aracılığıyla Mesih’ten aldığı bu hazinenin farkına yavaş yavaş varmaya başladı ve Tanrı gizlerinin sadık vekilharcı(Bkz. Mt 13, 52, 1 Kor 4, 1) olarak Hıristiyan doktrininde ve Kutsal Yazıların hepsinde yaptığı gibi bu hazineyi "dağıtmaya" azmetti. Böylece, Kilise yüzyıllar boyunca litürjik kutlamalar arasından Rab İsa tarafından kurulmuş yalnızca yedi Kilise sırrını saptadı.

1118 Kilise sırları hem "Kilise aracılığıyla" hem de "Kilise için" olduğundan "Kilise’den"dir. "Kilise aracılığıyla"dır, çünkü Kilise Kutsal Ruh’un misyonu sayesinde Mesih’in gerçekleştirdiği eylemin sırrıdır. Sırlar "Kilise için"dir, çünkü özellikle Efkaristiya’da üç Kişide Tek olan Sevgi Tanrısının birlik gizini insanlara gösterdiği ve ilettiği için onlar Kilise’yi Kilise yapan(A. Augustinus, civ 22, 17, bkz. Aquinolu Thomas, s. th. 3, 64, 2, ad 3) sırlardır.

1119 Baş-Mesih’le birlikte "tek bir mistik kişi gibi"(XII. Pius, enc. "Mystiki Corporis") olan Kilise, Kilise sırlarında "organik olarak yapılanmış"(LG 11) "rahipler topluluğu" gibi davranır: Vaftiz ve Güçlendirme sırrı ile rahip halk litürjiyi kutlamaya uygun hale gelir; öte yandan Hıristiyanlardan bazıları "Ruhbanlık sırrını giyinerek Mesih adına Kilise’yi Tanrı’nın sözü ve lütfuyla otlatma yetkisini alırl"(LG 11).

1120 Papazlık aşamasını almış ya da papazlık hiyerarşisine ait olanlar(LG 10) vaftizle rahiplik mertebesine ulaşan halkın hizmetindedir. Papaz, Kilise sırlarında, Mesih’in kendisinin Kilise için Kutsal Ruh aracılığıyla etkin olduğuna kefildir. Baba tarafından beden alan Oğula emanet edilen esenlik misyonu, havarilere, sonra da onların haleflerine emanet edilmiştir: Onlar İsa adına ve onun şahsında davranmak için İsa’nın Ruhunu alırlar.(Bkz. Yu 20, 21-23, Lk 24, 47, Mt 28, 18-20) O halde, papaz, havarilerin söylemiş ve yapmış olduklarını ve onların aracılığıyla Kilise sırlarının temeli ve kaynağı olan Mesih’in söylemiş ve yapmış olduklarını litürjik eyleme bağlayan kutsallaştırıcı bir bağdır.

1121 Vaftiz, Güçlendirme ve Ruhbanlık sırları, kısacası bu üç Kilise sırrı, lütuftan fazla olarak, Hıristiyanlara, sayesinde Mesih’in rahipliğine katıldığı kutsallaştırıcı bir nitelik ya da "mühür" verir ve onları görevlerine çeşitli ve durumlarına göre Kilise’nin bir parçası yapar. Kutsal Ruh tarafından gerçekleştirilen Mesih’e ve Kilise’ye bu benzeyiş silinemez,(Trento Kon: DS 1609) bu, Hıristiyan’da nuru alabilecek pozitif bir nitelik olarak, Tanrısal korumacılığın vaadi ve garantisi olarak ve Kilise’ye hizmet ve Tanrısal tapınma eğilimi olarak hep kalır. Şu halde bu Kilise sırları bir daha yinelenemezler.

III. İmanın Kilise sırları

1122 Mesih havarilerini "kendi adına tüm ulusları günahlarının bağışlanması için tövbe çağrısını" (Lk 24, 47) duyurmaya gönderdi. "Bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin, onları Baba, Oğul ve Kutsal Ruh adıyla vaftiz edin" (Mt 28, 19). Vaftiz etme misyonu, yani kutsallaştırıcı sır misyonu İncil’i vazetmek misyonunu da içerir, çünkü bu Kilise sırrı Tanrı Sözü ile ve bu Söze inançla hazırlanmaktadır:

Tanrı’nın halkı önce diri Tanrı’nın Sözüyle toplanır ( ... ) ayin yönetmede Tanrı Sözünün bildirilmesi gereklidir, çünkü söz konusu olan iman sırlarıdır, bunun da doğup gelişmesi için Tanrı Sözüne ihtiyacı vardır.(PO 4)

1123 "Kilise sırlarının amacı insanı kutlulaştırmak, Mesih’in Bedenini oluşturmak, Tanrı’ya ibadet etmektir; ancak belirtiler olarak bunların eğitici bir rolü de vardır. Yalnızca imanı var saymakla kalmaz, üstelik sözler ve nesnelerle onu besler ve güçlendirir ve onu ifade ederler; onun içindir ki onlara imanı kutsallaştırıcı sırlar denir."(SC 59)

1124 Kilise’nin inancı Hıristiyanın inancından önce gelir, bu nedenle Hıristiyan Kilise’nin inancını benimsemeye çağrılır. Kilise, Kilise sırlarını kutladığı zaman havarilerden almış olduğu inancı da dile getirmiş olur. Aquitenli Prosper’in(Ep. 217) (V. yy.) eski bir sözüne göre: Lex orandi, lex credenti (ya da Legem credenti lex statuat supplicandi). Dua yasası iman yasasıdır, Kilise nasıl dua ederse öyle inanır. Litürji kutsal ve diri Geleneği oluşturan bir öğedir.(Bkz. DV

1125 Onun içindir ki hiçbir kutsallaştırıcı rit ne yönetenin ne de cemaatin keyfine göre değiştirilebilir ya da düzenlenebilir. Hatta Kilise’nin en yetkili otoritesi bile keyfine göre litürjiyi değiştiremez, bu sadece litürji gizine dinsel bir saygıyla ve inançla yapılabilir.

1126 Madem ki Kilise sırları Kilise’deki inanç birliğini ifade etmekte ve geliştirmektedir, öyleyse bunlar Lex Orandi Hıristiyan birliğini kurmaya çalışan temel kriterlerden (ölçüt) biridir.(Bkz. UR 2 ve 15)

IV. Esenliği sağlayan Kilise sırları

1127 Layık oldukları biçimde imanla kutlanan Kilise sırları belirttikleri lütfu verirler.(Bkz. Trento Kon: DS 1605 ve 1606) Bu sırlar etkilidir, çünkü onlarda Mesih’in kendisi iş başındadır: Vaftiz eden Mesih’in kendisidir, sırrın belirttiği lütfu iletmek için sırlarda etkin olan Odur. Baba, her sırrın epiklesisinde Kutsal Ruh’un gücüne olan inancını ifade eden Oğlunun Kilisesinin duasını hep yerine getirir. Kendisine değen her şeyi kendisine dönüştüren ateş gibi Kutsal Ruh da kendi kudretine boyun eğenleri Tanrısal Yaşama dönüştürür.

1128 Kilise’nin doğrulamasının anlamı burada yatmaktadır:(Bkz. Trento Kon: DS 1608) Kilise sırları ex opere operato olarak etki ederler (sözcüğü sözcüğüne: "eylemin gerçekleşmesiyle"), kısacası ilk ve son kez gerçekleşen Mesih’in kurtarıcı eylemi gereğince. Bundan şu sonuç çıkmaktadır ki, "Kilise sırrı onu veren ve onu alan insanın emeğiyle değil de Tanrı’nın gücüyle gerçekleşmektedir"(A. Aquinolu Thomas, s. th. 3, 68, 8). Bir Kilise sırrı Kilise’nin niyetine uygun bir biçimde kutlandığında, Mesih’in ve onun Ruhunun kudreti, ayini yönetenin şahsi azizliğinden bağımsız olarak, o kişide ve onun aracılığıyla etkili olur. Bununla birlikte, Kilise sırlarının meyve vermesi onları alanın hazır olup olmamasına bağlıdır.

1129 Kilise Yeni Antlaşma’daki Kilise sırlarının inanlıların esenliği(Bkz. Trento Kon: DS 1604) için gerekli olduğunu söyler. "Kutsallaştırıcı sır lütfu" her sırra özgü olan ve Mesih tarafından verilen Kutsal Ruh’un lütfudur. Kutsal Ruh sırrı alanları tedavi eder ve onları Tanrı’nın Oğluna benzer kılar. Sırlı yaşamın sonucu, inanlının Tanrı’nın manevi evladı olma ruhunu Kurtarıcı biricik Oğul’la canlı bir şekilde birleştirerek onu tanrılaştırmasıdır.(Bkz. 2 Pet 1, 4)

V. Ebedi yaşamı sağlayan Kilise sırları

1130 Kilise Rab’bin gizini, O gelinceye ve Tanrı herkeste bütünüyle olana dek kutlayacaktır (1 Kor 11, 26; 15, 28). Litürji havarilerin zamanından beri Ruh’un Kilise’deki "Marana tha!" inleyişiyle (1 Kor 16, 22), son noktasına doğru çekilmektedir. Litürji böylelikle İsa’nın isteğine katılmış olur: "Bu Fısıh (Paskalya) yemeğini Tanrı’nın Egemenliğinde yetkinliğe erişeceği zamana dek sizinle birlikte yemeyi çok arzulamıştım" (Lk 22, 15-16). Kilise Mesih’in Kilise sırlarında mirasından kendisine düşen peyleri almaktadır, Kilise şimdiden kutlu umudun gerçekleşmesini ve Yüce Tanrı ve Kurtarıcımız Mesih İsa’nın yücelik içinde gelişini beklerken (Tit 2, 13) ebedi yaşama katılmaktadır. "Ruh ve Zevce hep birlikte, ‘Gel! ( ... ) Gel, Rab İsa!’ (Ap 22, 17. 20) diyorlar".


Aziz Thomas kutsallaştırıcı sırrın farklı boyutlarını şu şekilde özetliyor: "Kilise sırrı daha önce olanı anımsatan bir işarettir, şöyle ki, Mesih’in çektikleri; Kilise sırrı Mesih’in çektiklerinin bizdeki etkilerini sergilemektedir, şöyle ki, nur; kutsallaştırıcı sır Gelecekteki Mutluluğu önceden bildirmekte, haber vermektedir."(S. th. 3, 60, 3)

ÖZET

1131 Kilise sırları Mesih tarafından kurulan ve Kilise’ye emanet edilen Tanrısal yaşamın bize bağışlandığı, nurun etkili işaretleridir. Kilise sırlarının kutlandığı gözle görülür ayinler her sırra özgü lütufları gerçekleştirir ve bildirirler. Uygun bir şekilde alındıklarında meyve verirler.

1132 Kilise, Kilise sırlarını vaftizle elde edilen rahiplikle ve papaz olmuş hizmetlilerle yapılanmış rahipler topluluğu olarak kutlar.

1133 Kutsal Ruh inanlıyı Kilise sırlarına Tanrı Sözüyle ve iyi hazırlanmış yüreklerin Tanrı sözünü kabul eden inancıyla hazırlar. Ancak o zaman Kilise sırları inancı ifade eder ve güçlendirir.

1134 Sırlı yaşamın meyvesi hem kişiye hem de Kiliseye özgüdür. Bir yandan bu meyve her Hıristiyan için Mesih İsa’da Tanrı için yaşam demektir; öte yandan Kilise’nin tanıklık misyonunda ve sevgisinde gelişme demektir.